Sau 6 tuần chịu áp lực từ các cuộc biểu tình rầm
rộ của người dân và từ quân đội, ngày 2-4, Tổng thống Abdelaziz Bouteflika của
Algeria đã tuyên bố từ chức, chấm dứt 20 năm cầm quyền của ông.
Vào giữa tháng 2 khi ông
Bouteflika tuyên bố muốn tái cử nhiệm kỳ tổng thống thứ 5 liên tiếp đã trực
tiếp gây ra cuộc khủng hoảng chính trị. Người dân và phe đối lập tại nước này
đã xuống đường biểu tình rầm rộ yêu cầu ông Bouteflika rút lui vì cho rằng tình
trạng sức khỏe của ông (2 lần bị đột quỵ) không đủ để lãnh đạo đất nước.
Quân đội Algeria đã đóng vai trò
quyết định đến sự ra đi dứt khoát của ông Bouteflika. Trước đó một ngày, Tổng
Tham mưu trưởng của quân đội, Trung tướng Ahmed Gaed Salah đã yêu cầu phía quân
đội ngay lập tức tuyên bố rằng ông Bouteflika không còn phù hợp với cương vị
cầm quyền.
Báo chí Pháp cho rằng sự ra đi
của ông Bouteflika không chút vinh quang. Tham gia kháng chiến từ lúc mới 19
tuổi, đến năm 1963 Bouteflika trở thành ngoại trưởng trẻ nhất thế giới ở tuổi
26. Lúc đó Algeria đang là ngọn đèn của thế giới thứ ba, thúc đẩy phong trào
không liên kết; Bouteflika nhờ tài hùng biện, trở thành niềm tự hào của đất
nước.
Còn bây giờ, dưới sự cai trị độc
đoán chuyên quyền của nhà độc tài Bouteflika thân cộng sản, Algeria giàu tài nguyên
dầu khí ngả sang bảo thủ, kinh tế đi xuống, thanh niên thất nghiệp phải vượt
biển tìm cuộc sống mới. Vị tổng thống 2 lần bị đột quỵ vào năm 2005 và 2013
phải di chuyển bằng xe lăn nhưng tiếp tục đắc cử thêm nhiệm kỳ thứ ba, thứ tư.
Phe của ông ngỡ nhiệm kỳ thứ năm cũng sẽ trôi qua êm ải.
Trong lá thư từ chức ngày 2-4,
Bouteflika đã xin lỗi Nhân dân Algeria, ông nói:
“Con người luôn có những sai lầm.
Tôi mong đồng bào tha thứ vì những thiếu sót, qua cử chỉ hay lời nói và mọi
chuyện đều có một kết cục, tôi xin gửi lời giã biệt, dù rằng điều này không mấy
dễ gì đối với tôi để bày tỏ với đồng bào bằng cả tấm chân tình của tôi”, ông
Bouteflika kết thúc lá thư.
Theo chuyên gia Hasni Abidi,
Trung tâm Nghiên cứu thế giới Arập và Địa Trung Hải tại Geneve, do trống vắng
một lực lượng đối lập đúng nghĩa, quân đội Algeria trở thành tác nhân số một
trên chính trường, phải cố tránh tính toán sai lầm trước một tác nhân mới là
“đường phố phản kháng”. Bouteflika ra đi là chiến thắng đầu tiên
của quân đội và phong trào dân sự phản kháng.
Do bị kìm kẹp suốt hơn 20 năm qua, không một đảng đối lập nào tạo được uy
tín, hoặc bị lưu vong hoặc bị chế độ cài người làm nội gián. Đây cũng là ý kiến của
Amira Bourapui, chủ tịch phong trào Công dân - Dân chủ. Theo nhà hoạt động này,
lực lượng đối lập chính hiện nay không phải là những tổ chức truyền thống tả
hữu mà là phong trào công dân, trưởng thành chính trị từ môi trường học đường
hay những nhà hoạt động chống đối chế độ.
Đàn áp phong trào này, quân đội Algeria sẽ tiêu tan uy tín, là phản bội
nhiệm vụ bảo vệ quốc gia và quốc dân. Phong trào công dân, sau chiến thắng đầu
tiên, cũng cần có một thế lực tháp tùng tiến trình chuyển tiếp với người lãnh
đạo mới. Nhân vật này phải thích hợp với nguyện vọng của dân chúng, bởi vì hàng
chục triệu người xuống đường không phải chỉ vì muốn lật đổ một mình Tổng thống
Bouteflika. Họ muốn thành lập một chế độ cộng hòa mới.
Luật sư Moustapha Bouchachi vừa là người của đường phố, vừa hoan nghênh
thái độ sáng suốt của quân đội, có thể là một ứng cử viên xứng đáng cùng với
những nhà chính trị từng tranh cử chống Tổng thống Bouteflika như cựu thủ tướng
Ali Benflis, theo phân tích của AFP.
Dù muốn dù không, để duy trì không khí ôn hòa, một chính phủ mới, dù lâm
thời, phải nỗ lực đàm phán nhằm tránh xảy ra những cuộc trả thù hay thanh toán
nội bộ. Một giai đoạn chuyển tiếp là cần thiết nhưng phong trào công dân
Algeria đã cảnh báo họ sẽ tiếp tục tranh đấu.
Đây là bài học lớn cho Việt Nam.
Nếu nhà cầm quyền cộng sản tiếp tục chính sách cai trị độc đoán chuyên quyền
của mình. Không mở rộng cho các tổ chức xã hội dân sự độc lập hoạt động, không
cho phép các đảng phái chính trị đối lập thành lập và hoạt động. Thì tới một
lúc nào đó, Nhân dân không còn chịu nổi sự cai trị hà khắc của cộng sản, họ sẽ
vùng lên, lúc đó đất nước sẽ xảy ra hỗn loạn vì chưa có một lực lượng đối lập
đủ tầm để thay thế.
Quân đội Việt Nam cũng cần phải
học tập theo tinh thần của quân đội Algeria, không nên tiếp tục bảo kê cho một
chế độ cộng sản phản động nữa, nên hướng về Nhân dân và một nền chính trị dân
chủ vì tương lai của đất nước.
Không một chế độ độc tài, độc
đảng phản động nào có thể trường tồn, nhất là trong thời đại công nghệ 4.0.
Internet và mạng xã hội sẽ cuốn phăng và tiêu diệt mọi chế độ độc tài, độc đảng
trên thế giới và Việt Nam.
Sau khi Tổng thống Bouteflika từ chức, quá trình chuyển giao quyền lực trong
tương lai ở Algeria phải do chính người Algeria quyết định, Bộ Ngoại giao Mỹ
tuyên bố ngày 2-4, được AFP trích dẫn.
Về phía Pháp, Ngoại trưởng
Jean-Yves Le Drian cho rằng quyết định từ chức của Tổng thống Bouteflika mở ra
một trang sử quan trọng cho Algeria và hy vọng rằng “quá trình chuyển đổi dân
chủ này” sẽ được theo đuổi “trên tinh thần bình tĩnh và trách nhiệm”.
No comments: